“Çok az yememe rağmen bir türlü kilo veremiyorum.”
“Su içsem yaradığını hissediyorum.”
Bu şikâyetler şeker hastalığı yani diyabet başta olmak
üzere, pek çok sağlık sorununa neden olabilen insülin direncine işaret ediyor
olabilir.
Vücudumuz kendisi için gerekli enerjiyi yediğimiz gıdalardan
elde eder. Yemek yendikten sonra, gıdalar bağırsaklarda parçalanarak küçük
şeker parçalarına dönüşür. Bağırsaklardan emilerek kan akımı yoluyla vücudumuza
dağılır. Enerji kaynağı olarak kullanılacak olan, kandaki şekerin hücrelerin
içine girebilmesi, pankreas bezinden salgılanan insülin hormonu sayesinde
gerçekleşir. İhtiyacımızdan fazla enerji aldığımızda, kullanılmayan enerji
insülin hormonu tarafından trigliserid adı verilen yağa çevrilerek vücudun
çeşitli bölgelerinde, özellikle de karaciğerde depolanır.
İnsülin direnci, vücuttaki şekeri kontrol etmek için
salgılanan insülinin, etkisini göstermesindeki karşılaştığı zorluk olarak
tanımlanabilir. Kanda yüksek olan insülin, önceleri kan şekerini hücre
içerisine sokar, fakat daha sonra bu görevini yapamaz hale gelir. İnsülin
direncini, kan damarlarıyla hücre arasında bulunan bir duvar olarak
düşünebiliriz. Bu duvar (insülin direnci) glikozun kas ve yağ hücresi içerine
girmesine engel olur. Duvar yükseldikçe (insülin direnci arttıkça) kan
şekerinin hücre içerisine girebilmesi için, daha fazla insülin salgılanmaya
başlar, bu yüzden kanda hem şeker yükselir hem de insülin yüksek değerlere
ulaşır.
HOMA-IR TETKİKİ NASIL YAPILIR?
Kişide insülin direnci olup olmadığını anlamak için yapılan
bir testdir. Hastadan 12 saatlik açlık kanı alınır. Bu kandan açlık kan
şekeri ve insülin seviyesi ölçüldükten
sonra iki değer birbiriyle çarpılıp 22.5’a bölünür. Bu yolla Homa-IR değeri
mmol/l olarak hesaplanmış olur. İki değer çarpılıp 405 e bölünürse mh/dl olarak
sonuç çıkar. Normalde Homa-IR değerinin 2.5 mg/dl nin altında olması gerekir.
Daha yüksek değerler hastada insülin direnci başlamış olduğunu ifade eder.
İnsülin direnci, kilolu kişilerde daha fazladır ve o yüzden
kilo arttıkça bu direnç artar, dolayısıyla bu kişilerde şeker hastalığı görülme
olasılığı da artar. İnsülin direnci bulunan kişilerin kilo vermesi ile, insülin
direncinin, düzeldiği saptanmıştır. Bu yüzden uygun bir diyet programı ile
fazla kiloların verilmesi gereklidir. Alınan her ekstra kalorinin vücütta yağ
olarak depolandığı unutulmamalıdır.
İnsülin direncinden kurtulmak için, yüksek karbonhidratlı ve
yağlı yemeklerden kaçınmak, bunun neticesinde, kilo vermek şarttır. Diğer bir
seçim ise Metformin grubu ilaç
kullanmaktır.