Refika BAĞCI / Uzm. Psikolog / Psikoloji Durağı

ÇOCUĞA KİTAP NASIL OKUNMALIDIR?

Düşünen, duyarlı, kültürünü bilen (içselleştirmiş) insanlar yetiştirmede, çocuk kitaplarının çok önemli yeri olduğu inkâr edilemez bir gerçektir. Biliyoruz ki ilk çocukluk yaşantısının öğrenme üzerinde çok etkisi vardır. Bu yüzden kitap okuma alışkanlığının yerleşmesinde okul öncesinin büyük önemi vardır. Boş vakitlerinizi çocuğunuzla birlikte kitap okuyarak değerlendirmeniz, bunun yerleşmesinde  önemli bir adım olacaktır .
Çocuk; gelişim özellikleri, duygu, düşünce ve davranışları ile yetişkinden farklı, kendine özgü bir varlıktır. Çocuğun yönlendirilme ve yapılandırılmaları yaşına ve bireysel özelliklerine uygun biçimde ve zamanında verilmelidir. Bunun için en uygun zaman 0 – 6 yaş arasındaki okul öncesi dönemdir. Bebeğin kelime dağarcığı, ilk sözcüğü duyduğu anda dolmaya başlar. Bebekle yapılan düzenli konuşma ve şarkı tekrarlarıyla bebek, sözcükleri anlamaya başlar. Çocuk dinledikçe, anladıkça ve konuştukça kelime dağarcığı da gelişir. Çocuklar oynar, zıplar, koşar, duramaz yerinde. Onun için kitaplar hareketli olayları içermelidir. Okul öncesi çocuk kitaplarının en önemli özelliği, görsel oluşudur. Bir başka deyişle, resimlerden oluşan kitaplardır. Çocuk, 6. aydan itibaren bu resimli kitaplarla tanıştırılmalıdır.
KÜÇÜK ÇOCUKLARI KİTAPLA TANIŞTIRMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
 Kitaplardaki resimleri izleyerek anlamlaştırarak kendisi bir öykü oluşturabilir ayrıca kendisine birkaç kez okunmuş olan bir öyküyü, masalı öğrenerek, kitabın sayfalarını çevire çevire, okuyormuş gibi seslendirip, çevresindekileri şaşırtmak hoşuna gider. Evde kitap okuyan birileri varsa, çocukların örnek alabilecekleri modeller de oluşuyor demektir. Çocukların çevresinde, ulaşabileceği her yerde, oyuncaklarının yanında hep, kitap olmalı, onun yanında kitap önemsenmeli, ona kitabın değerli bir araç olduğu duyumsatılmalıdır (fark ettirilmeli, vurgulanmalı). Bütün okuma etkinliklerinde, gözettiğimiz en temel ilke, bıktırıcı olmamak ve kitap okuma etkinliğini eğlenceli bir birlikteliğe dönüştürmek olmalıdır.
0-6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLAR İÇİN HANGİ KİTAPLAR UYGUNDUR?
  3–4 YAŞ: Bu yaş grubundaki çocuk oyunla ve eğlenerek öğrenir. Eğlenerek öğrenmenin yanı sıra çocuk beş duyusunu kullanarak öğrenir. Bu tür kitaplarla çocuk, boyama kesme, katlama, yapıştırma becerilerini geliştirebilir. Bu becerilerin yanı sıra renk, şekil başta olmak üzere çeşitli kavramları da öğrenir. Bu biçimdeki kitapları kullanırken anne- baba çocuğa yardımcı ve sabırlı olmalıdır.
4–5 YAŞ: Bu yaş grubu çocuğa anne-baba, çocuğu ilkokula ve hayata hazırlayıcı biçimdeki alıştırma kitaplarını okumaya, uygulatmaya başlamalıdır. Bu kitaplarla çocukta dikkatini belli bir konu üzerinde toplayabilme, başladığı işi bitirebilme ve problem çözebilme özellikleri gelişir. Böylece çocuk sorumluluk duygusu gelişmiş bir yetişkin olabilecektir.
5-6 YAŞ: Bu yaş grubu çocukları ise genellikle  fen ve doğa konularını merak ederler.  Bu biçimdeki kitapların düzenli kullanılmasıyla, çocuk öğrenmeyi ve araştırmayı seven bir yetişkin olabilecektir. Bütün bunların yanı sıra düzenli kitap okuma alışkanlığı kazanan çocuklara uzun veya dizi kitaplar okunabilir. Özellikle 5-6 yaşlarındaki çocuklar uzun ve dizi kitapları severler. Bu yaşlardaki çocuklara bir kitabı birkaç günde okumak, yararlı olacaktır. Böylece düşünme yeteneği  gelişecektir.