TARİHİ DENEY TEKRARLANDI

Bayrampaşa Hürriyet İmam Hatip Ortaokulu öğrencileri, tarihi deneyi tekrarlayarak Dünyanın çevresini ölçtü. 
Dünyanın çevresini ilk ölçen insan olan Erotosthenes (M.Ö.276) bir çubuk ve çubuğun oluşturduğu gölge boyunu kullanarak, dünyanın şeklini, boyutlarını ve evrendeki konumunu günümüz modern teknikleriyle ölçülen değerlere yakın sonuçlarla belirledi. Geçmişten günümüze süregelen bu merak ve öğrenme isteği; yaşadığımız gezegeni tanımamıza, belirli temel özelliklerini öğrenmemize, bilimsel süreçlerin gelişmesine büyük katkılar yaptı. Bu felsefeden yola çıkarak TÜBİTAK tarafından desteklenen Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Prof Dr Hüseyin Kalkan’ın yürütücülüğünü üstlendiği ‘Yaşadığımız Gezegeni Öğreniyorum’ projesine katılan Bayrampaşa Hürriyet İmam Hatip Ortaokulu öğrencileri, projeden sorumlu öğretmenleri Tülay Aydoğdu ile birlikte ve Manisa Murat Germen Ortaokulu öğrencileriyle eş zamanlı olarak 2300 yıllık tarihi deneyi tekrarladı ve Dünyanın çevresini ölçtü.
Hesaplama yöntemi olarak okul bahçesinde öğle vakti; güneşin en tepede olduğu saatte yere dikilen çubuğun gölge açısını bularak Dünyanın çevre uzunluğu çok az bir farkla hesaplandı. Yapılan çalışma diğer öğrencilerden büyük ilgi gördü.
Deney verilerini uluslararası bir organizasyon olan ‘Eratosthenes Experiment’ ile de paylaşan öğrenciler, bu ölçümlerden elde ettikleri bilgilerle dünyanın çapını, hacmini, yoğunluğunu, hesapladılar. Kavramakta zorluk çektikleri dünyanın şeklini de kendi deneyimleri ile öğrenme olanağına sahip olan öğrenciler büyük sevinç yaşadı.

ERATOSTHENES AZ BİR YANILMAYLA BUGÜNKÜ VERİLERİ HESAPLAMIŞTI
Eratosthenes M. Ö. 276 yılında Dünyanın çevresini ölçmeyi başarmış ilk bilim insanıdır. Bu başarı İskenderiye Baş Kütüphanecisi Eratosthenes’in büyük merak, sınırsız okuma ve araştırma güdüsünün bir ürünüydü. Eratosthenes bilime, sanata, matematiğe, geçmişe, geleceğe dair inancını koruyup, güçlendirerek bugünün bilim insanlarına ışık tuttu. Eratosthenes kütüphanedeki papirüslerde Mısır’ın Syene kentinde 21 Haziran’da öğle saatinde güneşin en tepede olduğuna dair kanıtlara rastladı. Gölge boyu sıfıra iniyor, kuyular tam olarak aydınlanıyordu. Bu bilgiden hareketle sabırla 21 Haziran’ı bekledi. İskenderiye’de gölgenin oluşup oluşmayacağını bekledi; gölge oradaydı. "Dünya'nın yüzeyi düz olsaydı, Güneş ışıkları buraya da dik gelirdi ve gölge oluşmazdı" diye düşünen Eratosthenes, dünyanın yüzeyinin düz olmadığına kanaat getirdi ve ölçümleri sonucu dünyanın yüzeyinin az bir yanılmayla 40 bin km. olduğunu hesapladı. Bugün Dünyanın çevresinin 40 bin 75 km olduğunu biliyoruz. Eratosthenes deneyini yapan öğrenciler sadece bir çubuk yardımıyla gölge boyu ölçümü yaptılar ve Dünyanın çevresini, yarı çapını ve hacmini 2300 yıl önceki yöntemle, ufak bir hata payıyla hesapladılar.

AYDOĞDU: ESKİ ÇAĞDA BÖYLE BİR HESAPLAMA YAPILMASI OLAĞANÜSTÜ BİR ZEKA
Projenin okulda uygulanmasından sorumlu öğretmen Tülay Aydoğdu, ”Bu organizasyonda yer almamızı sağlayan Samsun 19 Mayıs Üniversitesi’ne ve proje yürütücüsü Prof. Dr. Hüseyin Kalkan ve ekibine teşekkürlerimizi sunuyoruz. Ayrıca deney verilerimizi uluslararası bir organizasyon olan Eratosthenes Experiment ile paylaşmaktan gurur duyuyoruz. Eratosthenes'in bu basit deneyi, bilim yapmak için keskin bir zekanın çoğu zaman yeterli olabileceğinin muazzam bir kanıtı değerinde. Eratosthenes’in hurafe dolu bir ortamda ve teknolojinin henüz bazı basit el aletlerine bile geçemediği o çağda, böyle bir hesaplama yapabilmesinin, gerçekten olağanüstü bir zeka işi olduğuna öğrencilerimizle yaptığımız deneyde bir kez daha tanık olduk” açıklamasını yaptı. 

Fotoğraflar