Leyla ALTINTAŞ / Uzm. Fizyoterapist / Fiziksel Sağlık

YÜZ FELCİ (FASİYAL PARALİZİ)

Soğukların artmasıyla birlikte ortaya çıkan hastalıklar daha çok üst solunum yollarını etkilese de farkında olunmayan bir hastalık da yüz felci (fasiyal paralizi) dir. Vücudumuzdaki tüm kasların çalışmasını sağlayan bir sinir sistemimiz vardır. Sinir sistemimiz de merkezi sinir sistemi ve periferik sinir sistemi olmak üzere ikiye ayrılır. Merkezi sinir sistemi beyin ve omurilikten oluşurken periferik sinir sistemi ise beyinden çıkan kraniyal sinirler ve omurilikten çıkan spinal sinirlerden oluşur. Merkezi sinir sistemindeki herhangi bir hasar tüm vücudu etkilerken periferik sinir sistemindeki bir hasar o sinirin uyararak çalışmasını sağladığı kası etkiler.
Yüz kaslarımız beyinsapından çıkıp kulağın arkasındaki kemiğin içinden geçen  fasiyal sinir tarafından uyarılıp hareket ettirilir. Fasiyal sinirin alın, göz, burun, dudak ve çenemize giden dalları vardır. Her dal kendi bulunduğu bölgedeki kasların hareketinden sorumludur. Fasiyal sinir ayrıca tat alma duyusu, göz yaşı ve tükürük salgısından da sorumludur.
Yüz felci yüzdeki kasların tek ya da çift taraflı olarak hareket ettirilememesi ya da hareketinin azalması durumudur. Merkezi sinir sistemindeki bir harabiyete bağlı olarak ortaya çıktıysa beraberinde tüm vücutta etkilenme şeklinde eşlik edebilir. Fasiyal sinirin hasarına bağlı olursa yüzün tek ya da çift taraflı hasarında iki tarafında da yüz kaslarında hareket kaybı görülebilir. Sıklıkla fasiayal sinirin geçtiği kanal içerisinde sıkışmasına bağlı olarak bu hasar meydana gelebilir.
 Yüz felcinin nedenlerine bakacak olursak;
•     Aşırı rüzgar ya da soğuğa maruz kalmak özellikle ıslak saçla dışarı çıkılması, vapor yolculuklarında açık havada korumasız oturmak
• Fasiyal sinir etrafındaki  tümöral durumlar
• Kulak ve çene eklemi arasına darbe almak
•     Kulakta görülebilen viral enfeksiyonlar (Özellikle Zona)
Fasiyal sinir hasarına bağlı olan yüz felci tanısı ne kadar erken konulursa tedavisi o kadar  hızlı olmaktadır. Özzellikle altta yatan tümöral durum yoksa ya da sinir herhangi bir kesiye maruz kalmadıysa hastaların  %80’i  3-4 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşir.
Yüz felcinin belirtileri ise ;
• Kaşlarınızı yukarı hareket ettirmede zorluk
• Kaş çatmada zorluk
• Gözlerinizi kapatmada zorluk
• Gülümsemede ağızda bir tarafa kayma
• Tad alma duyunuzda değişiklik
• Göz yaşı ve tükürük salgısında artma
Eğer bu belirtileri gösteriyorsanız hiç vakit kaybetmeden doktora başvurmalısınız. Doktor tarafından nedene yönelik ilaç tedavisi uygulanmaya başlar. Buradaki asıl amaç sinirin etrafındaki ödemin giderilmesidir. Böylelikle sinir sıkıştığı kanal içerisinde rahat hareket etmeye iletimini düzgün sağlamaya başlar. Yüz kaslarındaki hareketliliğin daha hızlı gelişmesi için fizyoterapistler tarafından fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları yapılmaktadır. Yüzdeki mimik kaslarına elektrik stimulasyonu ile uyarımlar, yüz masajı, PNF uygulamaları ile kas kuvvetlendirme çalışmaları ve ayna karşısında kaşları yukarı kaldırma, kaş çatma, gözleri kapatma, gülümseme, ıslık çalma ve yüksek sesle sesli harflari söyleme gibi egzersizler yapılır. Balon şişirme gibi aktiviteler egzersiz amaçlı önerilebilir. Gözün kapanmadığı durumlarda göz enfeksiyonlarına dikkat edilmeli, göz kuruluğu önlenmelidir.