Muhammed SANCAKTAR / Laleli Sanayici ve İş İnsanları Derneği (LASİAD) Başkan Vekili / Geniş Açı

YENİ NESİL BİR ANAYASA İHTİYACI

YENİ NESİL BİR ANAYASA İHTİYACI: DEMOKRATİK, KAPSAYICI VE MİLLET MERKEZLİ BİR GELECEĞE DOĞRU
Kıymetli dostlar,
Türkiye, tarih boyunca büyük medeniyetler kurmuş, farklı inanç ve kimlikleri bir arada yaşatmış köklü bir millettir. Bugün ise Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında, sadece geçmişin mirasını değil, geleceğin vizyonunu da taşımak gibi büyük bir sorumlulukla karşı karşıyayız. Bu sorumluluğun merkezinde ise devlet ile millet arasındaki temel hukuk metni olan anayasa yer almaktadır.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ifade ettiği üzere, “Ülkemizin artık yeni nesil bir anayasaya ihtiyacı var.” Bu çağrı, sadece hukuki bir metin değişikliğinin değil, aynı zamanda yeni bir toplum sözleşmesinin, yeni bir medeniyet tasavvurunun habercisidir.
Neden Yeni Bir Anayasaya İhtiyaç Var?
1982 Anayasası, 12 Eylül askerî darbesinin ardından, olağanüstü şartlar altında hazırlanmış ve milletin iradesinden ziyade vesayetçi anlayışların etkisinde şekillenmiştir. Aradan geçen yıllarda çeşitli reformlarla kısmen değişse de, anayasanın ruhu hâlâ devlet merkezli bir bakış açısını taşımaktadır. Bu nedenle yeni anayasa ihtiyacı, sadece zamana bağlı bir eskime değil, derin bir sistemsel ve zihinsel dönüşüm talebidir.
Yeni anayasa ihtiyacını doğuran sebepler arasında şunlar ön plana çıkmaktadır:
• Toplumsal meşruiyet eksikliği: 1982 Anayasası milletin özgür iradesiyle değil, darbe sonrası bir zorunlulukla kabul edilmiştir.
• Demokratik taleplerin yükselişi: Günümüz Türkiye’si daha fazla özgürlük, daha fazla adalet ve daha fazla katılım istemektedir.
• Yönetim sisteminde yaşanan dönüşüm: Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi, mevcut anayasanın kurgusuyla çelişmektedir.
• Toplumun çeşitliliğine uygunluk ihtiyacı: Türkiye’nin kültürel, sosyal ve etnik zenginliği, daha kapsayıcı bir anayasal çerçeveye ihtiyaç duymaktadır.
Yeni Anayasanın Amacı Ne Olmalı?
Yeni anayasa sadece bir hukuk metni değildir; milletin birlikte yaşama iradesini ortaya koyduğu bir “ortak gelecek deklarasyonu”dur. Bu anlamda yeni anayasanın temel amaçları:
• Millet egemenliğini esas almak,
• Bireyin hak ve özgürlüklerini genişletmek,
• Demokratik kurumları güçlendirmek,
• Adaletin tesisi için yargıyı bağımsız ve tarafsız hale getirmek,
• Devleti insan için organize eden bir yapı kurmak şeklinde özetlenebilir.
İzlenmesi Gereken Yol ve Yöntem
Yeni anayasa süreci, sadece hukuki değil, aynı zamanda sosyolojik bir süreçtir. Dolayısıyla yöntem kadar yaklaşım da önemlidir.
• Katılımcılık: Her kesimin sesi duyulmalı; siyasi partilerden sivil toplum kuruluşlarına, akademisyenlerden sade vatandaşa kadar geniş bir yelpaze sürece dahil edilmelidir.
• Şeffaflık ve Diyalog: Farklı görüşler arasında sağlıklı bir iletişim zemini oluşturulmalıdır. Anayasa, çoğunluğun değil, milletin tamamının anayası olmalıdır.
• Meşruiyet: Sürecin sonunda ortaya çıkacak metin, mutlaka halk oylamasına sunulmalı ve milletin onayı alınmalıdır.
• Milli ve manevi değerlerle uyum: Anayasa yerli, milli ve özgün bir karakter taşımalı; toplumun değer dünyasına yabancı olmamalıdır.
Nasıl Bir Anayasa Olmalı?
Yeni anayasanın taşıması gereken temel nitelikler şunlardır:
• Sivil ve demokratik: Darbe izlerinden arınmış, millet iradesine dayalı.
• Hak ve özgürlük temelli: Bireyin onurunu esas alan, temel hakları güvence altına alan.
• Kapsayıcı: Her türlü ayrımcılığı dışlayan, eşit vatandaşlık anlayışını benimseyen.
• Kuvvetler ayrılığına dayalı: Yasama, yürütme ve yargı erklerini dengeleyen.
• Yerel yönetimleri güçlendiren: Katılımcılığı artıran, halkla yönetim arasındaki mesafeyi azaltan.
• Çevre ve gelecek kuşaklara duyarlı: Doğayla barışık, sürdürülebilir kalkınmayı önceleyen.
Yeni Anayasa, Ortak Vicdanın Eseri Olmalıdır
Yeni bir anayasa yapmak, sadece geçmişi geride bırakmak değil; geleceğe yürürken, yeni bir toplumsal mutabakat kurmaktır. Türkiye’nin artık dar kalıplara, vesayetçi zihniyete ve ithal anayasacılık anlayışına sığmayan bir noktaya geldiği açıktır. Bu nedenle yeni anayasa, milletin taleplerine, kültürüne, tarihine ve geleceğe dair hayallerine karşılık veren bir vizyon belgesi olmalıdır.
Cumhurbaşkanımız  Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın ifade ettikleri “yeni nesil anayasa” hedefi, sadece bugünün ihtiyaçlarına değil; geleceğin kuşaklarına da hizmet edecek bir ruh taşıyacaktır.
Kalın sağlıcakla…