Obezite sağlımızı, olumsuz
etkileyen multifaktöriyel bir hastalık olup, sigaradan sonra önlenebilir
ölümlerin ikinci sebebidir.
Obezite TİP II DM,
prediyabet, kalp ve damar hastalığı, hipertansiyon, serebrovaskuler hastalıklar,
çeşitli kanserler, obstruktif uyku-apne sendromu, non-alkolik karaciğer yağlanması, gastroözofageal reflü hastalığı,
safra yolları hastalığı, polikistik over sendromu, infertilite, osteoartroz ve
depresyon gibi bir çok hastalığa neden olur.
Dünya Sağlık Örgütü
21 yüzyılın en önemli sağlık
sorunu olacağını belirtmiştir. Obezite sıklığı 1974’ten 2014 yılına kadar
erkeklerde 3 kat, kadınlarda 2 kat artmıştır. 2016 yılında dünyada,
1.9 milyar fazla kilolu, 650 milyon
obez vardır.
Obezite yüksek enerji
alımına sekonder olarak, vücutta
aşırı yağ birikimi ile gelişir. Obezite tanımlama ve derecelendirmesinde beden kitle indeksi kullanılır. BKİ:
Ağırlık(kg)/Boy(metrekare)
GRUPLAR |
YETİŞKİN BKI
kg/M2 |
ZAYIF NORMAL FAZLA KİLOLU OBEZ HAFİF ORTA MORBİT SÜPER OBEZ |
<18.5 18.5 – 24.99 25 – 29.99 >30 30 – 34.99 35 – 39.99 40 – 49.99 >50 |
Dünya Sağlık
Örgütüne göre 2016 yılında
yetişkinlerin %39’u fazla kilolu, %13’ü obezdir. Obezite ABD’de 2-19 yaş
grubunda %16.9 bulunmuştur. 2030 yılında
ABD’de obezite %50 ye varacağı tahmin edilmiştir.
ÜLKEMİZDE OBEZİTE
Ülkemizde obezite sıklığı %30’u aşmıştır. Obezite kadınlarda
daha yüksek olmakla birlikte, son yıllarda erkeklerde hızlı artış dikkati çekmiştir.
Bel çevresi veya bel/kalça oranının arttığı obezite tipi santral obezite (abdominal tip) olarak adlandırılır. Kalp ve damar hastalığı açısından önemli bir risk
faktörüdür. Bizde yapılan çalışmalarda %34-53 bulunmuştur. Dünya Sağlık Örgütüne göre 2016 da Türkiye’de 16
milyon obez birey belirtilmiştir.
OBEZİTE GÖRÜLME SIKLIĞINDA ARTIŞIN NEDENLERİ
Obezite artışının başlıca nedenleri, özellikle ulaşım,
eğlence, üretim ve tarım sektöründe gelişen teknoloji ile birlikte yaşam
biçiminin kolaylaşmasına bağımlı olarak fiziksel aktivite azalması ve beslenme
alışkanlıklarının hızla değişmesi
sonucunda enerji alımının artmasıdır. Fast-food besinler, rafine
karbonhidrattan zengin, bitkisel liflerden fakir, aşırı yağlı, enerji yoğun
beslenme tarzı obeziteye yol açan en önemli faktörlerden biridir.
Yaşamın ilk yıllarında, özellikle anne sütü ile beslenmeme ileride obeziteye
zemin hazırlamaktadır.
TV, cep telefonları, bilgisayar, tablet ve ev sinema kullanımının yaygınlaşması,
obezite artmasında önemli nedenlerdendir.
18 yaşından itibaren
bireyler taranmalı BKİ bakılmalıdır. Obez bireyler yıllık olarak bel çevresi ölçümü, kan basıncı
kontrolü, açlık kan şekeri, HbA1c ve lipit paneli yaptırmalıdır.
Kaynak: Türk Endokrin Metabolizma Derneği klavuzundan faydalanılmıştır.
Özel Mediworld Tıp
Merkezi
İç Hastalıkları Uzmanı
Uzm. Dr. Yücel Ermiş