Can Kaan SAĞLAM / Sporun Dili / Basketbol Antrenörü / Eğitmen

TÜRKİYE’DE EĞİTİM VE SPOR İLİŞKİSİ

Yıllarca sorgulanmakta olan “Eğitim ve spor birlikte yürür mü?” sorusu geçen zaman için halen akıllarda yer eden bir konu halinde İkisini de beraber uzun yıllarca götürebilmiş biri olarak, bu yazıda sporun ve eğitimin birlikte nasıl yürütülebileceğini, eğitim sebebiyle spordan kopmalardan kaynaklanan hayal kırıklıklarından ve sporun kişilik üzerine etkisinden bahsedeceğim.
Eğitim ve Spor
Eğitim ve spor birlikte devam ettirmeye çalışmak oldukça zor olsa da imkansız değildir. Bu süreç kişide yoğun kaygı ve belirsizlik oluşturduğu için öğrencide kafa karışıklığına yol açtığını söylemek mümkündür. Sporcunun kendisinin ve ailesinin başarı beklentisi, kariyer sürecini tükenmişliğe sporu veya okulu bırakmaya kadar götürebilir.
Aileler eğitim ve spor arasında hangi tarafı tercih ediyor?
Hocam çocuğum sporda çok mutlu ama derslerinin daha da yükselmesi lazım… Hocam ne olacak bu çocuğun dersleri, siz söylerseniz belki çalışır, diğer arkadaşlarının dersleri yüksek bizimkinin düşük.  Sanırım biz eğitimle sporu beraber götüremeyeceğiz… Bu gibi cümleleri benimsemiş ebeveynler çocukların gerçekte ne yapmak istediği, nerede ve nasıl mutlu olacağını teğet geçip diğer çocuklarla rekabete sokarak ne yazık ki olumsuz sonuçlara sebep olabiliyorlar. Bu noktada eğitim ve spor elbette beraber devam edemez hale geliyor.
Çocuk yetiştirmek bir bakıma anne babanın kendisini yetiştirmesidir.  Ebeveynler kendisinde nerelerde zorlanıyorsa aslında çocuğunu yetiştirirken de onu yapmakta zorlanıyor. Bu sadece günlük iletişim veya öfke kontrolü gibi problemlerle kalmayıp aslında spor ve eğitimi birlikte devam ettirme sürecinde yaşanılan her durum içinde geçerli diyebiliriz.
Ailenin rolü nedir ve nasıl olmalıdır?
Gençler bireysel veya takım sporu fark etmeden, hangisiyle uğraşırsa unutmamalıdır ki ilk önce evde takım olmak çok önemlidir. Yaşanılan zorluklarda ailelerin menajerlik edasıyla çocukları yönlendirmeye çalışması veya ters psikoloji ile çocuğu teşvik etme çabaları çoğu zaman ters tepebilirler. Örneğin; “bunu ufak çocuk bile yapar” diyerek çocuğa motivasyon sağlandığı düşünülebilir. Her birey çok kıymetlidir ve unutmamalıdır ki bireysel farklılıklarımız bizleri özel kılan en önemli yapı taşıdır. Ailelerin bunların farkına varıp çocukla doğru iletişim kurması ev ortamında takım olmayı kuvvetlendirir ve özgüvenli biri olmasını sağlar.
Sporcu ebeveynlerinde olmazsa olmazı ‘empati’ ve ‘koşulsuz sevgi’. Özellikle kişilik gelişiminin oluştuğu ergenlik dönemlerinde birey bazı durumları yanlış yorumlayabilme eğilimde olabilirler. Bunlar birlikte yetersizlik, güvensizlik, değersizlik gibi durumları oluşturabilir. Çocuğu olumsuz hissettiren durum her ne olursa olsun (öfke, kaygı, korku, pişmanlık vb.) ebeveynlerin empati kurduğunu belli etmeli. Açıklayıcı net cümleler ile güven hissiyatının algılanmasını sağlamalıdır.
Spor eğitimde başarısını olumlu etkileyebilir
Aquilina (2013), Finlandiya, Fransa ve İngiltere’deki sporcu öğrencilerle yapmış olduğu çalışmada; spor ve eğitim kariyerlerinin aslında birbirine uyumlu ve tamamlayıcı rolleri olduğundan bahsediyor. Eğitimin spor sonrası kariyere hazırladığını, sporun birbirleri arasında bilgi transferi yapılabilmesi, sosyal denge ve uzun vadede entelektüel gelişim sağlaması gibi birçok avantajı olduğu gösteriyor.
Spor kişiliğe nasıl etki ediyor? Karakteri şekillendirmenin yanı sıra işbirliğini öğretiyor. Kişisel disiplini ve mücadeleci davranış kalıplarını destekliyor. Spor ile ilgilenen kişinin sosyal davranışlarını daha uyumlu hale getiriyor ve cesareti destekleyebiliyor.