28 Mart 2024 Perşembe   

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
 

Kronik böbrek yetmezliği

• Böbrekler karnımızın iyi korunmuş arka bölümünde yer alır ve her biri sıkılmış birer yumruk büyüklüğündedir.
Böbreklerimizin çalışması ve idrar oluşumu süzme, geri emilim ve salgılama olmak üzere 3 aşamada gerçekleşir. Normal yetişkin bir insan ortalama olarak 24 saatte 1-2  litre arasında idrar çıkarır. Vücudumuzun normal çalışması ve kendimizi sağlıklı hissetmemiz için bir iç dengeye ihtiyaç vardır. Bu iç dengenin sürdürülmesinde böbrekler çok kapsamlı bir görev üstlenirler.

BÖBREĞİN GÖREVLERİ
•Vücuttaki sıvı dengesini sağlamak. Bunu idrar miktarını arttırarak veya azaltarak yapar. 
•Temel maddelerin vücudumuzda uygun oranlarda bulundurulması ve yakılması. Yemek yediğimiz zaman aldığımız gıda ve sıvıların vücutta yakılması sonucunda atık maddeler ortaya çıkar bu atık maddeler arasında üre, kreatinin, sodyum ve potasyum gibi bileşikler bulunur. Bu atık ve su fazlası kandan böbrekler aracılığı ile süzülür ve idrar olarak vücuttan çıkar. Vücudun ihtiyacı olan maddeler ise kanda saklanır. Böylece vücuttaki asit ve tuz seviyesini ayarlamaktadır.
•Kan yapımında görev alan bir hormon (Eritropoetin) salgılamak
•D vitaminini aktif hale getirerek kan kalsiyum düzeyinin ayarlanmasını böylece kemik yapısının korunmasını sağlamak
•Kan basıncını düzenlemek

BÖBREK YETMEZLİĞİ
Böbrek yetmezliği; böbreklerin yukarıda sıralanan görevlerini yapmaması, fonksiyonlarını yitirmesi demektir. Böbrek fonksiyonlarını yitirince atık maddeler ve fazla su vücutta kalır. Bunlar miktar olarak çok olunca zehir etkisi gösterir. Ani ortaya çıkan böbrek yetmezliği; Akut Böbrek Yetmezliğidir. Kronik Böbrek Yetmezliği ise, uzun süre, ilerleyen hastalıklar sonucunda böbrek fonksiyonlarının geriye dönüşsüz bozulması ile kandaki ürenin normal değerlerinden fazla olmasıdır. Böbrek fonksiyonlarının bozulmasında birçok etken vardır; bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
• Bazı böbrek hastalıkları
• Şeker hastalığı
• Yüksek tansiyon
• Enfeksiyonlar
• İlaçlar
• Böbrek taşları
• Damar Hastalıkları
• Emboli (Kan damarlarını tıkayan yağ, hava pıhtı)
• Kanama
• Yanık
• Zehirlenmeler
• Kötü huylu tümörler
• Prostat hastalığı

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİNİN BELİRTİ VE BULGULARI
• Yüksek tansiyon 
• Kansızlık
• Halsizlik, yorgunluk
• Soluk renk
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi, göz kararması
• Mide bulantısı, kusma
• Vücudun çeşitli bölgelerinde su toplanması (Ödem)
• İdrar olmaması ya da çok az olması (Başlangıç döneminde idrar miktarı fazla olabilir.)
• Kiloda artış
• Ciltte kaşıntı
• Solunum problemleri
• Kanda asit miktarında artma
• Sinirlilik
• Kemik ağrıları, adale krampları

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİNİN VÜCUT SİSTEMLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 
KALP DAMAR SİSTEMİNE ETKİSİ
Bu sistem üzerinde 3 farklı etkisi vardır
• Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
• Kalbin, dokuların ihtiyacı olan kanı yeteri kadar pompalayamaması (Konjestif kalp yetmezliği)
• Böbrek yetmezliğinde üre yüksekliğine bağlı kalbin koruyucu tabakası olan perikartta iltihaplanma, sıvı birikimi (Üremik Perikardit)

SİNDİRİM SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Kronik Böbrek Yetmezliğinde kanda birikime uğrayan atık maddelerden biri olan üre tüm sindirim sistemi mukozasında salgılanır. Üre zararlı (toksin) bir madde olduğu için mukozayı tahrip eder, zedeler. Midede mukozayı tahrip etmesine bağlı yaralar, kanamalar görülebilir. Bulantı - kusma olabilir. Kusmanın diğer bir nedeni de; yüksek ürenin, beyindeki kusma merkezini uyarmasıdır. 

DERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Üre kristallerinin cilt altına birikmesine bağlı olarak kaşıntı olabilir. Deri kuruyabilir, saçlar ve tırnaklar zayıflayıp, incelebilir.

SİNİR SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Üre düzeyi çok yüksek olan hastalarda, ürenin beyine olan zararlı etkisine bağlı olarak; bilinç bulanıklığı, titreme, çevreye uyum bozukluğu, aşırı sinirlilik görülebilir.

KAS - İSKELET SİSTEMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Kalsiyum  emilimi için D vitamini etkilidir. D vitamini aktifleştirmek için böbrekte bir enzimatik reaksiyon gerçekleşmelidir. Böbrek yetmezliğinde bu işlemin azalmasına ya da hiç olmamasında  bağlı olarak D vitamini aktive olmaz. Sonuçta aktif D Vitamini azalır,  kalsiyumun bağırsaklarda emilimi azalır, kalsiyum düzeyi düşer. Bu durum kemik ağrıları şeklinde belirti gösterebilir, hafif bir travmada kırıklar oluşabilir.

KANSIZLIK
Böbrek yetmezliğinde böbrekler yeteri kadar kan yapımını uyaran hormon (Eritropoetin) üretemez. Ayrıca beslenme bozukluğu sonucunda da anemi görülebilir. Dokular için gerekli oksijeni alyuvarlar taşır. Alyuvarlar azlığında, dokular için gerekli oksijenin taşınması yetersiz olur. Dokulara daha fazla oksijen gönderebilmek için de kalp daha çok çalışır. Kalbin yükü artar. Dokuların yeterince oksijenlenememesine bağlı olarak halsizlik, çabuk yorulma görülür. 

SON DÖNEM
  YETMEZLİĞİNİN TEDAVİ   YÖNTEMLERİ
1.DİYALİZ
A. Hemodiyaliz
Diyaliz; hastanın genel durumunu düzenlemek, su- elektrolitik dengesini ve vücutta biriken toksinlerin atımını sağlamak, hastanın yaşama devam etmesini ve böbrek nakline hazırlanmasını sağlamak için gereklidir.
Hemodiyaliz; yarı geçirgen bir zar aracılığı ile, kanda yüksek yoğunlukta bulunan bazı zararlı maddelerin, yayılma yoluyla, diyaliz sıvısına geçmesi prensibine dayanır. Vücuttaki fazla sıvıyı çekmek için de; zarın su tarafına bir emme basıncı uygulanır.
B.Periton Diyalizi (Karın diyalizi)
Karın boşluğunu saran zar (periton) suni böbrek vazifesini görür. Karın duvarına takılan küçük bir tüp vasıtası ile karın boşluğuna 1 - 2 diyaliz sıvısı akıtılır. Kan içindeki atık maddeler karın zarı vasıtası ile diyaliz sıvısına geçer. Belli bir zaman geçtikten sonra bu sıvı dışarı çekilerek yerine temiz sıvı verilir.

2. BÖBREK NAKLİ
Kronik Böbrek Yetmezliği'nin ideal tedavisi bugün için böbrek naklidir. Böbrek nakli hasta kimseye, canlı veya ölü birinin sağlıklı böbreğinin, cerrahi müdahale ile nakledilmesi demektir. Böbrek nakli ile ilgili kriterler sürekli değişmektedir. Geçmişte nakil yapılamayacağı kabul edilen bir çok hastalıkta bugün, rahatlıkla transplantasyon yapılabilmektedir. 
Bugün, organ transplantasyonunda temel amaç; organa ihtiyacı olan herkese, transplantasyon yapmak için, bütün imkanları kullanarak ve mümkün olduğu kadar daha fazla hastaya daha sağlıklı yaşam sağlamaktır.

 

Uzm. Dr. Serdar Osman Nalçacı
Bayrampaşa Kolan Hospital
Böbrek Hastalıkları
(Nefroloji)

 


Tarih: 15 Nisan 2021 Perşembe    Hit: 2846

Henüz yourm yapılmadı, ilk yorum yapan sen ol