E.B.S.: AFGANİSTAN MİSYONUNA DAİR

SON aylarda Biden hükümetinin Afganistan'dan tamamen çekilme kararı ve Türk hükümeti'nin Kabil'de yer alan Hamid Karzai Havalimanının korumasını üstlenme teklifi sıcak bir gündem konusu oldu. Elbette bu girişim kendi içinde riskler ve fırsatlar ihtiva ediyor.
Öncellikle, hava liman'ının önemini ele alalım. Bilindiği üzere dönemin Amerikan hükümeti 2000'li yıllarda ülkeye müdahalelerinden sonra NATO'nun da katkısıyla Afgan hükümet güçlerini eğitip silahlandırmaya başladı. Bu kuvvetler Taliban karşısında ezici bir galibiyet alamamakla beraber her daim dışarıdan gelecek yardımlara bağımlı kaldı. Bu minvalde, Kabil Havalimanı Afgan hükümeti'nin ve diplomatik personelinin dış dünya'ya açılan soluk borusu durumunda. Bir başka taraftan, NATO ve Amerika askeri operasyonlar ve baskıyla bölgenin sosyolojisinin değişmeyeceğinin farkına varmış durumda. Aynı zamanda bölgeden Avrupa'ya uzanan uyuşturucu ve göçmen trafiği kesinlikle kontrol altında tutulması gereken meseleler. Bunların dışında, Çin'in Asya'da "Kuşak yol" projesinin emniyetini sağlaması Afganistan'ın iç güvenliğiyle de bağlantılı bir konu. Yıllardır Amerika tarafından demir yumrukla sağlanan bu istikrar, Biden hükümeti'nin 11 Eylül’e kadar ülkeden çekilmesiyle son buluyor.
Her ne kadar Çin gerek Afgan hükümetiyle, gerek Taliban'la diyaloğunu sürdürse dahi hâlâ kalıcı bir barış getirecek yumuşak güçten yoksun. Geçmişi göz önüne alındığında pek tabî Rusya da boşluğu dolduracak bir aktör değil.
Bu durumda Türkiye "Batı" ile gerilen ilişkilerine yeni bir boyut kazandırmak ve Türkiye'ye mesafeli duran Biden hükümetiyle iş birliği zemini bulup, muhtelif konulardan dolayı üzerine çöken Amerikan baskısını azaltabilir.
Bütün bunları yaparken Pakistan ve Katarl ile Taliban meselesinde iş birliğini derinleştirip Asya'da elini kuvvetlendirebilir. Hâlihazırda Karabağ'da ki zafer , Türk dünyasıyla artan münasebetler ve Taliban'la kimsenin başaramadığı olası bir uzlaşı Türk dış politikasını Asya'da farklı bir seviyeye taşıyacaktır.
Yine de Taliban'la yaşanacak diplomatik süreçte birilerinin görüşmeleri sabote edecek hareketler yapması olası. Silahlı kuvvetlerimize yapılacak herhangi bir saldırı iktidarı içeride sıkıntıya sokacağı muhakkak. Bunun dışındaki riskler farklı bir başlık konusu.
Türkiye barışın tesisine katkı     sağlayabilir
Yaygın görüşün aksine Ankara’yı Kabil Havalimanının güvenliğini sağlanması konusunda öne çıkaran faktör Türkiye’nin sahip olduğu askeri teknolojiden ziyade Afganistan ve Afgan halkıyla olan yakın bağıdır. Afganistan’da gerek merkezi hükümet dahil yerel aktörlerle olan bağları gerekse Pakistan ve Katar gibi Afganistan sorununa etki edebilecek ülkelerle olan yakınlığı Türkiye’ye Afganistan’da çatışan taraflar arasında potansiyel bir arabulucu konumu sağlıyor. Dolayısıyla ABD’nin çekilmesinden sonra Türkiye’nin Afganistan’da üstleneceği misyon bu ülkede barışın tesisine katkı sağlayabilir. Türkiye’nin Afganistan konusunda üstlenmek istediği misyon Ankara’nın Kabil’e karşı tarihi sorumluluk duygusu ve bölgesel bir güç olarak rolünü anlaması çerçevesinde okunmalı.