İbrahim GÜLLE / Diş Hekimi /Ağız ve diş sağlığı

DİŞ TAŞI TEMİZLİĞİ VE TEDAVİSİ

    Bu ayki yazımda daha önceki yazılarımda da sık sık vurguladığım bir konuya daha kapsamlı bir şekilde yer veriyorum. “Diş taşı nedir, neden oluşur, ne zararı vardır ve ne yapılmalıdır?” sorularına detaylıca yanıt vermek istiyorum.
Diş taşı nedir? Önce bu sorunun     
cevabını vereyim.
    Diş yüzeyleri iyi ve yeterli bir şekilde temizlenemediği durumlarda buralarda bakteri plağı oluşur. Bu plak zamanla, tükürükte bulunan kalsiyum ve fosfat iyonlarının da etkisiyle sertleşerek diş taşına dönüşür. Zamanla bu yapı daha da sertleşir ve dişe daha sağlam bir şekilde yapışmaya başlar. Bu noktada diş taşı oluşumunda ağız ve diş bakımındaki eksiklikler en büyük etken olarak sayılabilir ancak tükürüğün yapısını ve miktarını etkileyen genetik faktörler, dişlerin çapraşık oluşu veya aralıklı-boşluklu oluşu vb. faktörler de etkilidir.  
    Müdahale edilmezse diş taşı giderek miktar ve hacim olarak artarak diş ve dişeti arasına yani diş eti cebine de girerek diş etlerinde hastalığa sebep olur. İşte bu noktadan sonra sadece fırçalama, diş ipi, ağız duşu veya gargarası ile bu durumu evde kendi kendinize gidermek ve hastalığı tedavi etmeniz mümkün değildir. Mutlaka profesyonel bir tedavi hizmeti almanız gerekmektedir. Bunu da size sunacak kişi diş hekiminizdir.
Peki diş taşına bağlı diş eti     
hastalıklarının belirtileri nelerdir?
    En spesifik ve herkesçe neredeyse ilk fark edilen belirtisi diş eti kanamasıdır. Diş taşları bulundukları bölgede diş etindeki yapısal bütünlüğü bozdukları için kanamaya sebep olmaktadır. İkinci belirti ise kötü ağız kokusudur. İçeriği bakteri olduğu için diş taşı sıklıkla kötü kokuya da sebep olur. Bu durum sosyal ilişkileri olumsuz etkiler. Bu tür durumlarda insanlar sizin etrafınızda olmaktan kaçınabilir. Diş taşı yukarıda da bahsettiğim gibi diş etlerinde hastalığa sebep olur ve bunun sonucu diş etinde iltihaplanma, şişme ve kızarıklık görülebilir. Bu da diğer bir belirtisidir. Daha ileri seviye durumlarda ise dişlerde de ağrılar başlar ve durum daha ciddi bir sorun haline gelmiş demektir.
    Son zamanlarda toplum olarak ağız ve diş sağlığı/bakımı noktasında bilinç seviyesi giderek artıyor, bu çok iyi bir şey. Ancak hala istenilen seviyede değil maalesef. Diş taşı problemi de en çok ihmal edilen ve en çok “aman bir şey olmaz” gibi görülen şeyler arasında. Çok basit gibi görülüyor ama aslında gerçek bir probleme dönüştüğünde işleri geri dönüşü olmayan bir noktaya götürebiliyor. Dişleri çevreleyen ve tutan diş etlerini ve çene kemiklerini eriterek dişlerde önce sallanmaya sonra da diş kayıplarına sebep olabiliyor. Hastalarıma hep söylediğim bir şey var, biraz amiyane olacak ama: “Çürük bir, bilemedin iki, dişi götürür. Ama diş taşı problemi o bölgede bulunan bütün dişleri götürür.”. Demek istediğim aslında şu, diş taşı sadece bir dişi etkilemez. Genellikle tüm ağzı tüm dişleri sarar, bazı durumlarda ise bir bölgedeki birkaç dişin etrafında oluşur. Ama çok nadir durumlar hariç klasik tabloda hep etkilenen birden fazla diş vardır. Bu da eğer gerekli önlemler alınmazsa ve tedavisi yapılmazsa ‘basit’ diş taşları yüzünden dişsiz kalmaya kadar giden bir süreç demektir. Klinik olarak gözlemlediğimiz diş kayıplarının yaklaşık %70’i bu sebeplerledir. Sanılanın aksine çürük vb. gibi hastalıklar bu sıralamada daha gerilerdedir.
    “Öyleyse bu kadar korkuttuğunuz yeter, ne yapmalı?” diye soracak olursanız en basit ve klasik olarak şunu söyleyebilirim: en geç 6 ayda 1 mutlaka hekiminize muayene olun ve danışın. Henüz az önce saydığım belirtileri vermemiş daha başında yakalanabilecek sorunlu durumları biz hekimler çok kolaylıkla tespit edebiliriz. Diş taşı temizletmeye bir saç tıraşı, bir tırnak bakımı veya buna benzer rutinler gibi; rutin bir bakım olarak bakmalı. Düzenli aralıklarla ama mutlaka temizletmeli. Başta yapılacak hem teknik hem de maliyet anlamında çok küçük müdahaleler ileride sizi büyük ve pahalı ameliyatlardan, cerrahi ve protetik tedavilerden kurtaracaktır.
    Son olarak özellikle belirtmek istediğim bir husus var. İnternette veya çeşitli kanallarla satılan evde kendi kendinize diş taşlarınızı temizleyebileceğiniz birtakım cihazlar hakkında bize sıkça soru geldiği için söylemem gerekiyor. Bu tür cihazları kesinlikle ama kesinlikle kullanmamanızı öneriyorum. Çoğu, gerekli sağlık koşullarına uygun olmayan bu cihazların doğru olanını bulsanız dahi kendi kendinize doğru bir tedavi yapabilmeniz mümkün değildir. Temizliği yapan uçları çok keskin olan bu cihazlarla dişlerinize ve diş etlerinize zarar verme ihtimaliniz çok yüksektir. Temizlik yapayım derken diş etlerinize kalıcı hasar verip çekilmesine veya diş kayıplarına sebep olabilirsiniz. Diş ve diş eti hakkında teknik bilgiye sahip olmadan dokulara verdiğiniz hasarın boyutunu da bilmeniz pek mümkün olmayacaktır.
    Diş taşı temizliği basit bir kazıma işlemi değildir ve mutlaka hekiminiz tarafından yapılmalıdır. Doğru teknik uygulandığında diş taşı temizliği dişlerinize ve diş etlerinize zarar vermez. Aksine bu dokuları muhtemel birçok hastalığa karşı korur. Sağlıkla gülümsemeniz dileğiyle.