Doğal afetler hayatımızın bir gerçeği. Özellikle
Türkiye gibi deprem kuşağı üzerinde yer alan bir ülke için depremler günlük
yaşamın bir parçası. Deprem gibi aniden yaşanan sarsıcı doğal afetler tüm
bireyleri etkilese de özellikle çocuklarda daha yoğun travmalara neden
olabiliyor. Çocuklara yaşananları anlatmak ve onlara sağlıklı bir deprem
bilinci kazandırmak içinse en büyük görev önce ailelere düşüyor. Peki çocuklara
depremi nasıl anlatmalı? Ağır bir travma yaşamamaları için neler yapmalı?
Onlara deprem bilincini nasıl kazandırmalı?
Altınbaş Üniversitesi Çocuk Gelişim Programı Başkanı Uzman Klinik Psikolog Dila
Özçelik, ailenin bu konuda çok kilit bir noktada yer aldığını belirterek anne
babalar için önemli bilgileri paylaştı.
“Eğer aile depremi, her şeyi yıkan korku dolu bir imajinasyon olarak çocuğa
sunarsa çocuğun da depreme karşı travmatik bir tutumda olması kaçınılmaz
olacaktır” diyen Özçelik, “Bunun yerine depremi olabildiğince normalleştirmek,
çocuğun kaygılarıyla baş etme ve deprem olduğu esnada duygularını, hal ve
hareketlerini kontrol edebilme konusunda daha etkin olmasını sağlayacaktır”
dedi.
“Olumlu olun, kaygıya imkân vermeyin”
Çocuğa, deprem hakkındaki bilimsel gerçekleri mümkün olduğunca yalın, net ve
kısa cümlelerle açıklamak gerektiğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Dila
Özçelik, şunları söyledi: “Çocuğa deprem anlatılırken mümkün olduğunca yumuşak
bir ses tonuyla konuşmak ve olumlu bir yüz ifadesi yansıtmak, çocuğun konuyla
alakalı gereksiz kaygısını önleyecektir. Çocuğun depremin neden olduğunu
bilmesi ve anlaması, depremi kafasında somutlaştırabilmesi ve
normalleştirebilmesi adına çok önemli. Bu noktada çocuğun yaşı, anlatım biçimi
konusunda hayli belirleyici bir faktör. Çocuk 7 yaşından küçükse mümkün
olduğunca yer kabuğunu, kıta oluşumlarını ve bu tektonik hareketleri resimlerle
göstermek ya da oyun aracılığıyla anlatmak depremin aslında ne olduğunu ve
depremle alakalı neden-sonuçları algılayabilmesi adına önem taşır.”
“Hazırlık yapın, güvende olduğunu hissetsin”
Çocuklara öncelikli olarak depreme hazırlık planlarının önemli olduğunu
kavratmak gerektiğine işaret eden Dila Özçelik, “Çocuk kendini güvende
hissettiği ortama yönelir; dolayısıyla bulunduğunuz evi depreme karşı daha
güvenli bir hale getirmek, bir acil yardım çantası hazırlamak, deprem esnasında
yapılacak hareketleri gözden geçirmek eğlenceli hale getirilerek yapıldığında
çocuğu ürkütmek yerine aksine kendini güvende hissettirecek ve deprem algısıyla
alakalı olumlu bir etki yaratacaktır” diye konuştu.
“Korkutucu cümleler kurmayın”
Ailelerin, çocukların olası deprem travmalarını önlemek için onların deprem
nedeniyle hissettiği tehditleri azaltmaya çalışmalarını söyleyen Uzman Klinik
Psikolog Dila Özçelik, “Deprem konusu geçtiğinde ona ‘Biz güvendeyiz’, ‘Deprem
herkesin başına gelebilecek bir şey’, ‘Depremler yer kabuğunun rahatlamasını
ifade eder’ gibi cümleler kurmak gerekli. ‘Deprem her şeyi yerle bir edecek’, ‘Evimiz
yıkılacak’, ‘Gece herkes tetikte olsun’ gibi cümleler kullanmak çocuğu kaygıya
iten cümlelerdir, bunlara benzer cümleler kurmamak gerekir”
uyarısını yaptı.