Lenfatik
sistem, vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır ve mikroplarla
savaşan bir savunma ağı olarak çalışır. Lenf düğümleri, dalak, timüs bezi,
kemik iliği ve diğer vücut dokularından oluşur. Bu sistemde gelişen kansere
lenfoma denir.
Lenfomalar,
lenfoid dokularda doğal olarak bulunan lenfosit adı verilen beyaz kan
hücrelerinden gelişen kötü huylu lenf bezi hastalıklarıdır. Lenfomanın iki ana
türü vardır:
Hodgkin
Lenfoma (HL)
Hodgkin
Dışı Lenfoma (Non-Hodgkin Lenfoma / NHL)
Lenfomalar,
alt tipleri ve klinik seyirleri açısından oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir.
Genel olarak 80’den fazla alt tipi bulunmaktadır ve her birinin tedavi
yaklaşımı farklıdır.
Epidemiyoloji
Türkiye’de
her yıl yaklaşık 7.000 kişiye lenfoma tanısı konulmaktadır. Non-Hodgkin
lenfomalar, hem erkeklerde hem kadınlarda ilk 10 kanser türü içinde yer
almaktadır. Çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %12’sini oluşturarak üçüncü
sırada yer almaktadır.
Kesin sebep bilinmemekle birlikte risk faktörleri sunlardır:
a.
Yaş: Vakaların çoğu 50 yaş ve üstü bireylerde görülür.
b.
Cinsiyet: Erkeklerde risk daha yüksektir; ancak bazı alt tipler kadınlarda
daha sık görülebilir.
c.
Aile öyküsü: Birinci derece akrabada lenfoma bulunması riski artırabilir.
ç.
Kimyasallar: Benzen, tarım ilaçları, vb. ilişkili bulunmuştur.
d.
Zayıflamış bağışıklık: HIV pozitif bireyler, bazı sendromik hastalıklar
vb.
e.
Otoimmün hastalıklar: Romatoid artrit, lupus, Sjögren sendromu, çölyak
hastalığı vb.
f.
Enfeksiyonlar: EBV, HIV, HHV-8 (Kaposi Sarkomu İlişkili Herpes Virüsü),
Helicobacter pylori, Hepatit C, bazı bakteriyel enfeksiyonlar.
g.
Aşırı kilo: Obezite bazı çalışmalarla NHL riskiyle ilişkilendirilmiştir.
Belirtiler
En
sık bulgu: Boyun, koltuk altı veya kasıkta ağrısız lenf bezi şişlikleri.
Diğer
belirtiler:
Nedeni
bilinmeyen ateş
Gece
terlemeleri
Açıklanamayan
kilo kaybı
Sürekli
yorgunluk ve halsizlik
Deride
kaşıntı
Nefes
darlığı veya öksürük
Karın
şişliği veya rahatsızlık
Sık
enfeksiyon geçirme
Bu
belirtiler başka hastalıklarla da ilişkili olabileceğinden, tanı yalnızca hekim
tarafından konulabilir.
Erken
Teşhis ve Tarama
Lenfoma
için kabul edilmiş bir tarama yöntemi bulunmamaktadır. Bu nedenle kişilerin
belirtileri bilmesi ve fark ettiklerinde sağlık kuruluşuna başvurması kritik
öneme sahiptir.
Tanı
Yöntemleri
Ayrıntılı
öykü ve fizik muayene
Lenf
nodu biyopsisi (kesin tanı için altın standart)
Kemik
iliği biyopsisi
Kan
sayımı, biyokimyasal testler
Görüntüleme
yöntemleri (PET-CT, MRI, X-ray)
Tedavi
Yaklaşımları
Hastalığın
türü ve evresine göre tedavi farklılık gösterir:
Kemoterapi
Radyoterapi
Biyolojik
tedaviler (monoklonal antikorlar)
Hedefe
yönelik tedaviler
Kök
hücre nakli (uygun hastalarda)
Cerrahi,
sadece tanısal amaçlarla veya özel durumlarda uygulanır.
Temel
Mesajlar:
Vücudunuzda
olağan dışı değişiklikler hissettiğinizde, beklemeyin!
Süreklilik
gösteren şikâyetleriniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurun!
Fark
ettiğiniz bulgular her zaman kansere işaret etmeyebilir, ama emin olmak
önemlidir!
Kanser
ne kadar erken teşhis edilirse, tedavi şansı o kadar yüksektir!
“Kanserde
Erken Teşhis Hayat Kurtarır”
“Fark
Et, Harekete Geç”
“Şüpheyi
Erteleme, Sağlığını Koru”
“Belirtileri
Tanı, Geleceğini Koru”
“Vücudunu
Dinle, Şüpheli Durumu İhmal Etme”