BAYRAMPAŞA'NIN KORONAVİRÜS DEDEKTİFLERİ

Tüm dünyayı ve ülkemizi büyük etkisi altına alan koronavirüs salgınında tüm sağlık çalışanları en ön saflarda savaş vermekte. Bayrampaşa’da da büyük bir özveriyle gece-gündüz çalışan sağlık çalışanları arasında filyasyon ekipleri salgının kontrol altına alınmasında çok büyük rol oynamakta.

• Bayrampaşa İlçe Sağlık Müdürü Dr. Yusuf Oğuz Canbulat, filyasyon ekiplerinin çalışmaları başta olmak üzere koronavirüs salgınına karşı verdikleri mücadeleler hakkında Paşavizyon Gazetesi’ne önemli açıklamalarda bulundu.

Konya’da doğan ve Selçuk Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Aksaray’da yaklaşık 7 yıl, 112 acil hekimliği, başhekimlik görevlerinde bulunan ve sağlık yönetimi üzerine yüksek lisans yapan Dr. Canbulat, Kağıthane ve Beşiktaş ilçelerinin ardından 4 yıldan beri de Bayrampaşa’da ilçe sağlık müdürü olarak görev yapıyor.
İşte Bayrampaşa’da koronavirüs salgınına karşı mücadele eden sağlık çalışanlarının başındaki İlçe Sağlık Müdürü Dr. Yusuf Oğuz Canbulat’ın, yaptıkları çalışmalar hakkında Paşavizyon’a verdiği yanıtlar.

SALGINDA TÜRKİYE NASIL BİR SINAV VERDİ?
Bir çok ülkede olduğu gibi Türkiye’nin de pandemi planları bulunmaktadır. 11 Mart’ta Türkiye’de ilk vaka görüldüğünden itibaren 7 gün 24 saat esasına göre çalışıyoruz. İlk hastalık ortaya çıktığında ekiplerimizi ve birimlerimizi kurduk. Tüm sağlık kurumlarının pandemi ile mücadele koordinasyonu, kurumumuz çatısı altında toplandı. İlk ekiplerle çalışmalarımız hastalık ülkemizde henüz yokken  yurtdışı uçuşlarına personel gönderildi ve Türkiye’ye dönen vatandaşlarımızın hastalık durumu izlendi. İstanbul Sağlık Müdürlüğü olarak da ilk vakanın çıktığı Kapalıçarşı’ya tüm ilçe filyasyon ekipleri olarak girdik ve tüm çarşıdakileri kontrol ettik. Vaka sayılarının artmasıyla birlikte filyasyon ekiplerimizin de sayısı arttı. Dünyada ev ev filyasyon yapan ve ücretsiz ilaç veren tek ülkeyiz. İlk zamanlar evlerde vakalara verilen ve yurtdışından gelen ilaçların bize maliyeti 140 dolar idi. Şu an her ne kadar yerli üretim ilaçlarımız olsa da etken maddesi dışarıdan geldiği için bir ilacın maliyeti 14 doları buluyor. Bu ilaç hastane yatışlarını ciddi engelliyor. İngiliz hükümeti pozitif vakalara ‘evine kapan’ diyor. Bir hafta sonra durumunu soruyor. Şikayeti varsa hastaneye yatırıyor. İlaç dahi vermeden vakaların iyileşmesini beklediği için bir çok insan öldü. Almanya bile sağlık sistemi yetersiz olduğu için Türkiye’den yatırım yardımı alıyor. Bizim gibi sağlık alt yapısı olan ülke dünyada yok. Amerika’da, İtalya’da koridorlarda yatan ya da ölen hastaların halini dünya gördü. Pandemi döneminde sadece İstanbul’da yaklaşık 7 bin yataklı şehir hastaneleri açıldı. Daha önce yapılması planlanan 2 pandemi hastanesi salgın ortaya çıkınca kısa sürede hizmete alındı. Bunun yanı sıra bir çok ülkeye tıbbi yardımlar gönderdik.

FİLYASYON EKİPLERİ NELER YAPIYOR?
Filyasyon, herhangi bir bulaşıcı hastalığın kaynağına ulaşmak ve bulaşmayı engellemek için temaslılarını bulmak gibi alınan önlemlere verilen isim. Köken olarak yabancı bir kelime ama bu salgında en iyi filyasyonu yapan ülke Türkiye oldu. Türkiye, salgına karşı uyguladığı stratejisinde, halkın genelinde Covid-19 testi yapmak yerine filyasyon yöntemiyle virüsün çıkış noktalarını belirleyerek, hastalığın bir kentte, mahallede veya sokakta yayılmasını engellemeye çalışıyor. 2 kişiden oluşan ekipler vaka ortaya çıkar çıkmaz adrese ulaşıyor. Her vakada hastalığa karşı yeni bir takip temaslı ağı kurulmuş oluyor. Dedektiflik gibi bu çalışmaları sayesinde Covid-19 hastalarının başkalarıyla temas etmesinin önüne geçiyoruz. Böylece hastanelerin acil servisleri ve yoğun bakım ünitelerindeki yoğunluğun azaltılmasını sağlayabiliyoruz. Filyasyon ekipleri, evde kaç kişinin yaşadığını, aile bireylerinin sağlık şikayeti olup olmadığını, koronavirüs tespit edilen kişinin diğer temasta bulunduğu kişileri sorguluyor. Ekipler, ailenin sağlık şikayeti olmazsa evde izolasyonun sağlanması gerektiğini söylüyor. Ardından diğer bağlantılı şüphelilerin tespiti yapılıyor. Evde pozitif olan kişinin yakınlarında da rahatsızlık varsa testini alıyoruz. Pozitif çıkan kişiler her gün durumları kontrol etmek için aranıyor. Evdeki hastalara, hastanedeki kişilerin temaslı olduğu yakınlarına da bakıyoruz.  E-Reçete ve E-Raporların yazıyoruz. Sağlık Bakanlığı, aynı zamanda Türkiye'den gelen tüm verileri tek bir sistemde topluyor. 

BAYRAMPAŞA’DAKİ FİLYASYON EKİPLERİ HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ?
Bir filyasyon ekibimiz 2 kişiden oluşuyor. Biri hekim ya da diş hekimi biri de hemşire ya da yardımcı sağlık personeli. Toplam 76 kişiden oluşan 38 saha ekibimiz var. Ayrıca ilaç ve hasta durumu sorgulayan uzmanlarımız, izlemeyi yapan sağlık personellerimiz var. Yaklaşık 150 personelle hizmet veriyoruz. Ekip ve araç sayımızın fazla olması nedeniyle bize en uygun yer olan ve şu anda da sadece acil poliklinik hizmeti veren Topçular Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinin giriş katında işlemlerimizi sürdürüyoruz. Cevatpaşa’daki binamızda da filyasyon ekiplerimiz bulunuyor. Tanı konan herkese aynı gün içinde ulaşmaya çalışıyoruz çünkü zamanla yarışıyoruz. Cevatpaşa’daki ilçe sağlık müdürlüğü binamızda çağrı merkezi kurduk ve 14 hattımızdan yaklaşık 20 personelle aramaları karşılıyoruz. Ayrıca 112’nin sistemine de entegreliyiz. Kişi 112’ye şikayetini bildirdiği zaman bize direkt bilgisi düşüyor. Ayrıca gerek koronavirüs gerekse diğer hastalıklar hakkında arayanlara telefonda çağrı merkezi olarak bilgiler de veriyoruz. Filyasyon ekiplerimizin başında Uzm.Dr. Büşra Sandıklı bulunuyor. Dr.Yasemin Gündoğdu aşı çalışmaları ile ilgileniyor. Grip, zatürre ve çocuk aşılarının ardından Covid aşısı konusunda planlama çalışmaları yapıyor. Dr. Aydın Korkmaz, İSDEM çalışmalarımızdan ve denetimlerimizden sorumlu müdür yardımcımız.

DİĞER İŞLERİNİZE FIRSAT BULABİLİYORMUSUNUZ?
İlçe Sağlık Müdürlüğü olarak rutin çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Filyasyon ekiplerinde çalışan personellerimiz normal işlerine de devam ediyor. Bu iki katı yük demek. Ama bu salgına karşı sağlıkçılar olarak özverili şekilde çalışaya devam edeceğiz. Ayrıca ASAL taramalarımız var. Kişiler askere gitmeden sağlık kontrollerini yapıyoruz. Askere gidince de karantina süreçlerinden sonra görevlerine başlıyorlar. Ayrıca TÜİK taramaları yapıyoruz. Bayrampaşa’da gelişigüzel belirlenen adreslere gidiyoruz. Evdeki kişilerin kan ve diğer testlerini yapıyoruz. Baktığımız kişiler eğer koronavirüs geçirdiyse kanda antikor çıkıyor. Geçirmemişse zaten negatiftir. Bunda amaç ‘acaba kaçırdığımız hasta var mı’ yada ‘kişi bilmeden çevresine yayan taşıyıcı mı’ gibi durumları arıyoruz. Bu koronavirüse has olarak uyguladığımız bilimsel ve çok önemli bir çalışma. Bunun yanı sıra sağlık çalışanları olmak üzere risk guplarına grip aşılarımızı yapıp, bitirdik. Bayrampaşa Kaymakamlığımız havaların soğumasıyla sokaklarda kalan evsizleri toplayıp otele yerleştirdi. Bu kişilerin testlerini ve sağlık kontrollerini yaptık. Psikolojik destek verdik. Bu kişilerin yemek dahil tüm ihtiyaçları gideriliyor. 

İSDEM HAKKINDA BİLGİLER VERİR MİSİNİZ?
Kısa adı İSDEM olan İlçe Salgın Denetim Merkezi, salgın denetim faaliyetlerinin tek elden eşgüdümünü ve yönetimini sağlamak için oluşturuldu. Bu bağlamda İSDEM’in çalışmalarına İlçe Sağlık Müdür Yardımcımız Dr. Aydın Korkmaz eşlik etmektedir. İSDEM, karantina uyumu kontrolü, kafe, iş yerleri, semt pazarları, toplu taşıma araçları ve insanların yoğun olduğu alanlarda denetimler yapıyor. İhlallere dair her türlü şikâyet ve ihbarların yapılabildiği çağrı merkezimiz ile de alınan ihbarlar değerlendiriliyor. İSDEM ayrıca kurulan mahalle denetim ekipleriyle birlikte koordineli çalışıyor. İSDEM valilik çatısı altında kaymakamlıklarca kuruldu. HSYS sistemi dediğimiz Covid pozitif hastaları takip ettiğimiz sistemle koordineli. Bayrampaşa’da 11 mahallede okul müdürü ya da yardımcısı, muhtar, imam, polis ve zabıta görevlisi  var bu ekipte. Tüm pozitif ve tamaslılar sisteme düşünce bu ekipler vakalar evde mi diye denetler. Vakaları evlerine girmeyerek uzaktan kontrol ediyorlar. Bu konuda İstanbul’da kalite ve sayı olarak açık ara birinciyiz.

KAYMAKAM ŞENEL’İN BU DÖNEM SİZİNLE YOĞUN ÇALIŞMALAR YAPTIĞINI GÖRÜYORUZ?
Bayrampaşa Kaymakamımız Sayın Dr. Soner Şenel, tüm çalışmalarımızı ve işlemlerimizi yakından takip ediyor. Hemen her hafta değerlendirme toplantıları yaparız. Bugüne kadar İstanbul Valiliği nezdinde de ayrıca 18 toplantı yaptık. Kaymakamımız Dr. Soner Şenel, devletimizin aldığı kararları sıkı sıkıya uyguluyor. Konu halk sağlığı olunca en hızlı karar verenlerden birisidir. Gerek bizlerle gerekse kaymakamlık nezdinde kurulan Vefa Sosyal Destek Gruplarında çok önemli hizmetlerde bulundu ve gece gündüz mesai harcadı. Kaymakamımız bizlerle çok yakından ilgileniyor ve daima yanımızda. Kendisine sizin aracılığınızla teşekkür ediyorum.

BAYRAMPAŞA BELEDİYESİ’NİN DESTEKLERİNDEN BAHSEDER MİSİNİZ?
Bayrampaşa Belediyesi olarak Başkanımız Atila Aydıner ve tüm başkan yardımcılarımız her zaman yanımızda ve hep bizi destekliyorlar. Kendilerine çok teşekkür ediyorum. Pandemi ile mücadele de bu durum bizleri çok güçlü kılıyor. 38 filyasyon ekibine 38 araç ve 76 şoför gerekiyor. Araç sayımız yetersiz olduğu için Bayrampaşa Belediyesinden ciddi sayıda araç ve şöför desteği aldık. Bunun yanı sıra malzeme desteğinde bulundular. Bayrampaşa Belediyesi Aşevi her gün yemek desteğinde bulunuyor. Belediye Tuna Caddesi’ndeki misafirhanesini mart ayından beri bize tahsis etti. Yoğunluktan evine gidemeyen, ailesini ve sevdiklerini riske atmak istemeyen sağlık çalışanları misafirhanede kalıyor. Bende evime gidemediğim zamanlarda misafirhanede kaldım. 14 yatak kapasiteli misafirhanede hala kalan arkadaşlarımız var. 

ÖZEL KURULUŞ VE DERNEKLERDEN NE GİBİ DESTEKLER GÖRDÜNÜZ?
Şunu belirtmek isterim ki tıbbi malzeme sorunumuz hiç olmadı. Gerek özel gerekse resmi kuruluşlar ile derneklerin sağlık çalışanlarına destekleri bizleri çok mutlu etti. Burada ismini sayfalara sığmayacak kadar kişi, kurum ve kuruluşlar ile dernekler, Bayrampaşa’daki sağlık çalışanları için ellerinden geleni yaptı. Araç, gereç desteğinden, malzeme desteğine, böreğinden çayına kadar çeşitli jestlerle bizlerin yanında oldular. Her birine desteklerinden dolayı çok teşekkür ediyoruz.

SALGIN DÖNEMİNDE UNUTAMADIĞINIZ OLAYLARDAN BAHSEDER MİSİNİZ?
İlk vakalar görülmeye başlayınca 15 gün boyunca sadece 5 tane  filyasyon ekibini gece gündüz çalıştırmak zorunda kaldım. İnanın önümde yorgunluktan bayılan doktorlarım, personellerim oldu. Fedakarca çalışan bu arkadaşlarımızı takdir ve teşekkür belgesiyle onurlandırdık. Ekiplerimizin büyük bir kısmı koronavirüse yakalandı. Hatta bazıları 2. kez hastalığı geçirdi. Malesef bu süreçte duyarsız kişiler bizi üzüyor. Karantinada olması gerekirken dışarıda gezenler oldu.  Bunların yanı sıra ‘Raporum eksik olmuş’ ya da ‘Evime tulumla çıktılar komşulara ifşa ettiler’ diye bizi mahkemeye verenler bile oldu.

BAYRAMPAŞA RİSKLİ İLÇELER ARASINDA MI?
Bayrampaşa bir dönem İstanbul’da riskli ilçeler arasındaydı. Ancak genelde İstanbul ortalaması ile aynı seviyede seyretti. Bizim ortalamalarımız hep İstanbul geneline yakın seyretti. Vaka sayıları Bayrampaşa’da da düştü çok şükür. Kısıtlamalar da  etkili oldu. Sayılar düşünce salgın kontrol altına alınmış oluyor ama tamamen bitmeden bu iş bitmez. Tüm Bayrampaşa sağlıkçıları olarak rehavete kapılmıyoruz teyakkuz halindeyiz. Halkımızın da bunun bilincinde olmasını istiyoruz.

SON OLARAK NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ?
Tüm halkımızdan ciddi manada destek bekliyoruz. Kurallara sıkı sıkıya uymalarını, uymayanları ise uyarmalarını ya da yetkili yerlere bildirmelerini rica ediyoruz. Vatandaşlarımızın sosyal mesafe, maske ve hijyen kurallarına uymasının yanı sıra bizlere de yardımcı olmalarını bekliyoruz. Sağlık personeli olarak bizler biraz daha risk altındayız. En zoru da sevdiklerimize sarılamamak. Ailemizden uzakta onlardan ayrı olmak gerçekten çok zor, ama önemli olan salgınla mücadelede insanlara faydalı olabilmek. Halkımızdan ricam dikkatli olsunlar, kurallara riayet etsinler ve el birliği içinde bu salgından kurtulalım. Bu kez biz onları alkışlarız...

Fotoğraflar