ALERJİK RİNİT VE ASTIM

Astım hava yollarının kronik (süreğen) iltihabi bir hastalığıdır. Süreğen iltihap, özellikle gece veya sabahın erken saatlerinde meydana gelen tekrarlayıcı hırıltılı solunum, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi ve öksürük ataklarına neden olan hava yolu aşırı duyarlılığı ile ilişkilidir. Bu ataklar kendiliğinden veya tedavi ile geri dönüşlü, değişken bir hava yolu tıkanıklığı ile birliktedir.
Astımın dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmektedir. Bu rakam ülkemiz için yaklaşık 3,5 milyon kişidir. Astımdan dolayı dünyada yılda yaklaşık 250.000 kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.
Astım tanısı astım düşündüren bulgulara sahip hastanın spirometrik (solunum fonksiyon testleri) testler ile hava yolu tıkanıklığının varlığının tespit edilmesiyle kanıtlanır.
Alerjene maruz kalınmasından sonra burnun iç yüzeyini döşeyen dokunun alerjik yollarla (IgE) iltihaplanması ile karakterize bir klinik tablo olan Alerjik Rinit (AR)’in başlıca bulguları burun akıntısı, burun tıkanıklığı, burun kaşıntısı ve üst üste hapşırmadır. Bu bulgular astımda olduğu gibi kendiliğinden ya da tedavi ile düzelir. ARIA (Alerjik Rinit ve Astım Üzerine Etkileri) girişimi AR’i aralıklı ve kalıcı alerjik rinit olarak iki sınıfa ayırmıştır. Haftada dört günden uzun olan bulgular varlığında kalıcı alerjik rinit düşünülmelidir. Uykuda bozukluk, günlük aktiviteler ve sporda etkilenim, iş veya okul etkilenimi yoksa ve bulgu var ancak rahatsız edici değil ise hafif şiddetli AR; bahsedilen bulgulardan bir veya daha fazlası mevcut ise orta/ağır şiddetli AR düşünülmelidir.
Astım olgularının %75’inde AR, AR olgularının da %10-40’ında astım varlığı veya gelişimi bilinmektedir. Üst ve alt hava yolları etkileşim içindedir. Her iki hastalık birbirine paralel seyir gösterir. Rinit astım gelişimine öncülük eder. Astımlılarda rinit varlığı astım şiddeti için önemli bir risk faktörüdür. AR tanısı konan hastaların astım için de değerlendirilmelerinin gerekliliği unutulmamalıdır.
Alt hava yolları, burun tıkanıklığına bağlı ağızdan nefes alma sonrasında burnun koruyucu mekanizmalarından faydalanamaz ve kötü etkilenir. Aynı zamanda yine burun tıkanıklığı ve geniz akıntısına bağlı olarak iltihabi burun sıvıları alt solunum yollarına iner. Son yıllarda burun, boğaz ve bronşları döşeyen dokunun birbirinin devamı olduğu görüşü hakimdir ve AR ile astımı tek havayolu hastalığı olarak düşünmek gerekmektedir.
Ev tozu akarları, ev hayvanları, polenler gibi alerjenler, aspirin gibi ilaçlar hem burnu hem de bronşları etkilemektedir.  Bu nedenle birlikte olmaları durumunda AR ve astımın seyirleri birbirlerini etkilemektedir. Tedavileri bunun bilincinde olarak düzenlemek gerekir. 
Burunda kaşıntı, tahriş, sulu akıntı ve göz bulguları (gözde kaşıntı, sulanma) olan hastaların aile ve kişisel alerji durumları, çevre ve meslek şartları sorgulanmalıdır. Burun, boğaz, göz ve kulak muayenelerine ek olarak yapılacak alerji testleri ve solunum fonksiyon testleri AR tanısını koydurmaya yardımcı olacaktır.

Fotoğraflar